Zoute snacks, lekkere kaas met olijven of gerookte ham op een sneetje brood: het zoutgehalte in deze hartige lekkernijen speelt een doorslaggevende rol in onze smaakbeleving. Zout is van cruciaal belang voor het menselijk lichaam. De hoeveelheid keukenzout die we consumeren, neemt toe en dat zou allesbehalve gezond zijn … Van de oorsprong van zout tot zoutinname, zoutrijke voeding en alternatieve kruidingsmethodes: hier kom je alles te weten over zout.

Wat is zout en hoe wordt het geproduceerd?

Tafelzout – ook wel keukenzout genoemd – bestaat uit de mineralen natrium en chloride. In het verleden werd zout gebruikt als waardevolle handelswaar, omdat het dankzij zijn chemische structuur voedsel conserveert. Zout bindt water en onttrekt het zo aan het voedsel. Zo werd het gebruikt om vis te bewaren tijdens lange bootreizen. Zout speelt ook een cruciale rol bij de fermentatie van groenten. In dit proces voorkomt het dat micro-organismen die anders het product zouden bederven, zich ophopen in het gefermenteerde voedsel. Op die manier wordt de vorming van schimmel en de groei van bacteriën tegengegaan.

Vandaag is de zoutproductie meer gestandaardiseerd. China en de Verenigde Staten zijn de twee grootste zoutproducenten ter wereld. Maar waar komt zout vandaan? Zout ontstaat in de natuur. Watermassa’s zoals meren, pekelbronnen en de zee zijn rijke zoutbronnen. Zout wordt ook gedolven uit rotsen, bijvoorbeeld in bergen of zoutmijnen. Het beroemde fleur de sel wordt met de hand geschept uit een bekken met zeewater, waar zich zoutkristallen aan het oppervlak hebben gevormd. Gewoon tafelzout wordt verwerkt na mechanische ontginning. Vaak wordt een antiklontermiddel toegevoegd om te voorkomen dat zoutkristallen klonteren in de zoutbus. In de supermarkt is vaak tafelzout te vinden dat verrijkt is met jodium en/of fluor. De bedoeling hiervan is tekorten aan deze mineralen bij de bevolking te voorkomen.

Wist je dat: Het natuurproduct vroeger een belangrijk en populair handelsartikel was.

Welke rol speelt keukenzout in ons lichaam?

Het menselijk lichaam bestaat voor 0,9% uit zout. De mineralen in keukenzout zijn van essentieel belang voor verschillende stofwisselingsprocessen. Als elektrolyten helpen ze het vocht- en zuur-base-evenwicht te reguleren. Natrium bevordert ook de absorptie en het transport van voedingsstoffen.

Heb je soms enorm veel trek in zoute voedingsmiddelen? Oorspronkelijk werd ervan uitgegaan dat dit verlangen naar zout de natuurlijke manier was van ons lichaam om aan te geven dat het natriumchloride nodig heeft. Naast individuele behoeften lijken voeding en gewoonte echter een grotere invloed te hebben op het verlangen naar zout. Zo kan een hoge dagelijkse zoutinname ook leiden tot een voortdurend verlangen naar meer zout. Er wordt verondersteld dat het consumeren ervan onze stemming verbetert. Maar hoe dit mechanisme dan precies werkt, blijft onduidelijk.

Wat zijn de huidige aanbevelingen voor zoutinname?

Het menselijk lichaam scheidt van nature 3-20 g zout per dag uit, afhankelijk van je fysieke activiteit. Daarom is een dagelijkse inname van keukenzout noodzakelijk om onze lichaamsfuncties te garanderen. De minimumbehoefte aan natriumchloride bedraagt ongeveer 1,5 g per dag. De Belgische voedingsvereniging (Fevia) raadt momenteel een maximale inname van 6 g zout per dag aan.

Te veel zout kan namelijk nadelige gevolgen hebben voor onze gezondheid. Bij mensen die gevoelig zijn voor zout, leidt een teveel aan zout tot een verhoogde bloeddruk. Een hoge bloeddruk kan dan weer leiden tot het ontstaan van hart- en vaatziekten. Het effect van te veel zout op onze bloeddruk verschilt van persoon tot persoon. Bij mensen die zoutresistent zijn, leidt een verhoogde inname tot weinig of geen verhoging van de bloeddruk. Maar dat neemt niet weg dat overmatige consumptie zo veel mogelijk moet worden vermeden om een hoge bloeddruk te voorkomen.

Zout speelt een doorslaggevende rol in de smaak van veel gerechten. Aan welke gerechten voeg je altijd zout toe?

Welke voedingsmiddelen bevatten het meeste zout?

Zout komt het meest voor in bewerkte voedingsmiddelen. Naast kant-en-klare maaltijden bevatten ook vleeswaren, kazen en bakkerijproducten veel zout. De toevoeging van zout aan kokend water of rechtstreeks aan voedsel maakt een kleiner deel uit van de totale inname.

Als je je dagelijkse zoutinname uit bewerkte voedingsmiddelen onder de loep wilt nemen, kijk dan eens op de voedingswaardetabel. Daar staat op hoeveel zout het voedsel bevat. Het kan zijn dat je alleen de hoeveelheid natrium op de voedingswaardetabel kan terugvinden. Maar hoe kan het zoutgehalte in voedsel worden berekend op basis van de vermelde natriumwaarde? Vermenigvuldig het natriumgehalte met 2,54. Zo bereken je de totale hoeveelheid keukenzout in het voedingsmiddel.

Zout is ook een essentieel ingrediënt in de meeste snacks.

Welke alternatieve kruiden zijn er?

Voor de hierboven vermelde voedselgroepen kan je een alternatief kiezen dat minder zout bevat. Probeer bijvoorbeeld eens broodbeleg met kalkoen in plaats van gerookte ham. Zoutrijke kazen zijn Parmezaanse kaas, roquefort en ook smeltkazen. Roomkaas of – voor een iets vollere smaak – camembert is een lekker alternatief om minder zout te eten. Vergeet ook niet naar het zoutgehalte van snacks te kijken. Pretzelstokjes kan je vervangen door kaascrackers of sesamsticks. Bij noten kan je gewoon de ongezouten variant kiezen.

Het gebruik van verse kruiden bij het koken is een andere smakelijke optie. De mogelijkheden zijn echt eindeloos als het gaat om het experimenteren met kruiden! Zo tover je je maaltijden om tot nieuwe culinaire creaties met de meest uiteenlopende smaken. Voeg bijvoorbeeld eens citroentijm of marjolein toe aan je tomatensaus wanneer je een pastagerecht klaarmaakt. Misschien helpt deze alternatieve kruidingsmethode je zelfs om minder vaak naar de zoutbus te grijpen.

Om kruiden zo lang mogelijk vers te houden, snijd je na aankoop de uiteinden af met een mes en zet je de bosjes in een glas water. Je kan het kruidenboeket best in je Liebherr-koelkast bewaren, zodat de kruiden lang vers blijven en hun smaak behouden. Kruiden die je op dat moment niet nodig hebt, kan je ook gemakkelijk invriezen. Vul gewoon een bakje voor ijsblokjes met vers gehakte kruiden. Zo heb je altijd een voorraad kruidenblokjes in je diepvriezer.

 

Lees ook:

Gezond eten? Je koelkast helpt!

 

Vond je dit een interessant artikel? Schrijf ons! Laat een reactie achter onder dit bericht of discussieer met ons op Facebook.