Bier is een van de meest populaire dranken ter wereld. Maar wist je dat het bier zoals we het tegenwoordig kennen voor een groot deel te danken is aan het ‘Reinheitsgebot’ uit 1516? En dat er een wetenschappelijke naam is voor de angst voor een leeg glas bier? Dat en nog veel meer in deze 16 feitjes over bier!
Wow, meer dan 500 jaar oud en nog steeds modern en still going strong! Er zijn maar weinig dingen in het leven die relevant blijven, nooit achterhaald worden of uit de mode raken, ongeacht het verstrijken van de tijd. Het Duitse ‘Reinheidsgebot’ van 1516 behoort tot deze groep. Laat je verrassen door een aantal intrigerende (en soms grappige) waarheden over ’s werelds meest geconsumeerde alcoholhoudende drank.
1. Aangenomen in 1516: het zuiverheidsgebod
Geïntroduceerd door Hertogen Wilhelm IV en Ludwig X, in het kader van het provinciale systeem, werd het Duitse zuiverheidsgebod op 23 april 1516 in Ingolstadt, Beieren aangenomen. Het werd opgelegd als een staatsverordening om de kwaliteit van het bier, dat op dat moment een belangrijk bestanddeel van de dagelijkse voeding van de bevolking was, te verbeteren. Het was in eerste instantie een zuiverheidsgebod voor het hertogdom Beieren, maar werd na de vaststelling ervan, door steeds meer staten overgenomen, totdat het in 1906 voor heel Duitsland gold.
2. Monniken verbeteren bierproductie in Middeleeuwen
Lang geleden werd bier thuis gebrouwen. De dag nadat brood was gemaakt werd een onvolledig gebakken brood genomen die diende als uitgangsmateriaal voor het brouwen van bier. Gemengd met water, startte het gistingsproces met gist en micro-organismen uit de omgevingslucht. In het sprookje “Repelsteeltje” van de gebroeders Grimm wordt waarschijnlijk in de regel: “Vandaag bak ik koeken, Morgen brouw ik bier, En overmorgen haal ik het kind van de koningin”, verwezen naar deze huishoudelijke routine. Tijdens de Middeleeuwen omarmden monniken de bierproductie in hun kloosters en, zelfs vandaag de dag, zien we hun aanpak van de kunst als zeer professioneel. Ze observeerden en onderzochten de individuele stappen in de bierproductie en verbeterden daarmee geleidelijk de processen van het bier brouwen.
3. Het zuiverheidsgebod is verankerd in de wet
Wat wij nu kennen als het “Reinheitsgebot” is tegenwoordig wettelijk verankerd in de Duitse ‘Voorlopige Bier Wet’ in combinatie met de ‘Erkende Toevoegingsmiddelen Verordening”. De wet bepaalt dat, in overeenstemming het “Reinheitsgebot”, alleen water, mout, hop en gist kunnen worden gebruikt. Iedereen die in Duitsland bier brouwt volgens het “Reinheitsgebot” produceert beschermd ‘traditioneel voedsel’ waarbij het niet is toegestaan om E-nummertoevoegingen (meestal kunstmatig) te gebruiken die zijn toegestaan voor het brouwen van binnen de EU. De autoriteiten in de verschillende Duitse deelstaten zijn verantwoordelijk voor het toezicht op de wettelijke regels, zoals ook voor alle andere voedingsmiddelen en luxe verbruiksgoederen.
4. Wetenschappelijk bewezen: bier laat geen mannenborsten groeien
Hop bevat sporen van zogenaamde fyto-oestrogenen, chemische stoffen die op een vergelijkbare manier werken als hormonen. Aangezien de hoeveelheid van hop in bier onvoldoende is voor een vergelijkbaar effect, hebben deze fyto-oestrogenen geen invloed op het menselijk lichaam. De bewering dat bier vrouwelijke hormonen (oestrogenen) bevat die mannenborsten kan laten groeien is wetenschappelijk vele, vele malen weerlegd.
5. Bier brouwen met toevoegingen mag ook
Er zijn geen regels zonder uitzonderingen en, als het gaat om het “Reinheitsgebot”, is dit ook waar. In Duitsland mogen ‘speciale bieren’ die niet voldoen aan de specificaties van het gebod ook worden gebrouwen. Deze uitspraak geldt voor alle Duitse deelstaten, met uitzondering van Beieren. Het biedt brouwers de mogelijkheid om kruiden zoals anijs, kaneel en kruidnagel, en fruit, zoals sinaasappels of kersen aan hun bier toe te voegen. Ook is het gebod niet van toepassing op degenen die minder dan 200 liter bier per jaar voor eigen consumptie brouwen.
6. Waarom mensen proosten en glazen klinken
Wanneer bier wordt geserveerd, is het niet ongewoon om “proost” en het gerinkel van glazen te horen. Maar hoe is dit ritueel ontstaan? Verklaringen in overvloed en één verklaring zegt dat, in de oudheid, gerinkel het leven van mensen beschermde! In de Middeleeuwen, betekende het stevige gerinkel van robuuste bierpullen vermoedelijk dat de inhoud niet was vergiftigd; men veronderstelde dat het vrolijk tegen elkaar klinken van bierpullen leidde tot het overhevelen van bier van de ene pul in de andere – het was een manier om je ervan te verzekeren dat je drinkmaten geen kwade bedoelingen koesterden en probeerden je te doden! Tegenwoordig is het ritueel veel gemoedelijker en wordt er niet vreemd gekeken wanneer je je beperkt tot een vriendelijke knik na je eerste slok.
7. Wat betekent: “Hop en mout zijn verloren”?
Er is een oud Duits gezegde: “Hopfen und Malz ist verloren”, wat betekent dat het geen zin heeft en verdere inspanningen tevergeefs zullen zijn. In vervlogen dagen werd bier vaak thuis gebrouwen en, als er iets in het proces mis ging, de twee belangrijkste ingrediënten – hop en mout – niet konden worden gered: zij zijn ‘verloren’.
8. Egyptenaren dronken al bier bij de bouw van de piramiden
Een Amerikaanse archeologe ontdekte dat de piramide bouwers in het oude Egypte ongeveer vier liter bier per dag dronken. Dat had voordelen omdat het gezonder was dan het vervuilde Nijlwater. Maar het zorgde er ook voor dat de mannen vaak dronken waren…
9. Wat betekent “iets verkopen als zuur bier”?
Het Duitse spreekwoord “Etwas anbieten wie Sauerbier” betekent dat een product tegen elke prijs moet worden verkocht. Vroeger kwam het vaak voor dat bier nog voor de verkoop bedorf en zuur werd. Om de financiële schade tot een minimum te beperken, probeerde men het bier met dubieuze praktijken en trucs alsnog te verkopen.
10. De Tsjechen zijn Europa’s grootste bierdrinkers
De Tsjechen hebben in Europa de grootste bierconsumptie per hoofd van de bevolking, ongeveer 144 liter per jaar. Op de hielen gezeten door: Duitsland (105 liter), Oostenrijk (105 liter) en Polen (98 liter). Nederland volgt op gepaste afstand met “slechts” 83 liter bier per persoon per jaar (ongeveer 5 flesjes per week).
11. Bier niet verantwoordelijk voor bierbuik
Wist je dat bier niet verantwoordelijk is voor de ontwikkeling van een bierbuik? Het zijn eerder de ingrediënten hop, mout en alcohol die de eetlust opwekken. Ook leidt het drinken van bier vaker tot het nuttigen van vet voedsel, waardoor je wel sneller een bierbuik kunt krijgen. Van bier word je dus niet dik maar krijg je trek!
12. Bier: bitter en tannine conserveren – Optimale drinktemperatuur
Hop en de bijbehorende tannine en bittere verbindingen, geven bier niet alleen zijn karakteristieke smaak; ze hebben ook een belangrijke conserverende werking. Bieren die tijdens de Middeleeuwen werden meegenomen voor reizen op volle zee, werden gebrouwen met meer hop om de houdbaarheid te verlengen. Het conserveringseffect van hop is belangrijk omdat Duitse bieren zelden gepasteuriseerd zijn – met uitzondering van de non-alcoholische malt bier en op bier gebaseerde shandies die, vanwege hun suikergehalte, uit voorzorg worden gepasteuriseerd om gisting te voorkomen.
Trouwens: de beste drinktemperatuur voor bier ligt tussen 7 °C en 9 °C, sommige biersoorten verdragen ook 10 °C tot 12 °C. Bij deze temperaturen ontvouwt bier zijn volle aroma en smaakt bier het beste.
13. Bier bevat vitaminen
Wist je dat bier, vanwege de ingrediënten en gistingsprocessen veel mineralen en vitaminen bevat? Bier bevat vitamine B1, B2, B6 en B7 (biotine), volgens wetenschappers verbeteren B-vitaminen het concentratievermogen, ondersteunen de aanmaak van rode bloedlichaampjes, hebben ze een positief effect op het cardiovasculaire systeem en stimuleren de stofwisseling.
14. Koolzuur zorgt voor bierschuim
De vorming van bierschuim is een natuurlijk proces: gist zet de maltose in de bierkruiden tijdens de gisting om in alcohol en koolzuur. Het koolzuur is uiteindelijk verantwoordelijk voor het schuim. Wanneer je bier in een glas schenkt ontbindt het koolzuur.
15. Hoe maak je de perfecte schuimkraag?
Perfect bierschuim ontstaat bij koud bier tussen 6ºC en 8ºC; Te koud bier schuimt te weinig en te warm bier te sterk. Wil je ook genieten van bier met een perfecte schuimkraag, houd dan rekening met het volgende:
- Het is belangrijk dat bierglazen absoluut schoon en vetvrij zijn. Want vetresten hebben een directe invloed op de oppervlaktespanning van de koolzuurbelletjes die verantwoordelijk zijn voor het bierschuim. Hoe meer vet in een bierglas, des te zwakker zijn de koolzuurbubbels. De schuimkraag zal niet groeien en stort na korte tijd in.
- Voorkom dat je vingers de binnenkant van het glas aanraken. Iedere vingerafdruk bevat kleine hoeveelheden vet die in het bierglas terecht komen. In ieder geval moeten glazen altijd worden schoongemaakt met warm water en een vet oplossend schoonmaakmiddel. Het schoonmaakmiddel moet na het reinigen met schoon, koud water worden afgespoeld omdat deze hetzelfde vernietigende effect op bier heeft als vet.
16. Hoe de angst van een “leeg glas” wordt genoemd
De angst van het hebben van een leeg glas heet cenasillicaphobia. Maar bierdrinkers weten vast wel hoe je dat kunt voorkomen…”Ober …!”
Persoonlijke branding van Liebherr
Wist je trouwens dat Liebherr naast speciale apparaten voor het bewaren van (bier)flessen ook de mogelijkheid biedt om deze door branding nog meer te onderscheiden? Zo kunnen zijwanden, deurframes, greep, sokkel, displays en interieur worden aangepast aan een merk of product door het toepassen van verschillende materialen en effecten.
Wil je meer weten over de koelapparatuur van Liebherr? Onze website biedt veel informatie.
Zo, laten we nu het glas heffen op de 500e verjaardag van het Duitse “Reinheitsgebot”. Geniet van een passende viering en ik wil hierbij afsluiten met een citaat van de Amerikaanse president Benjamin Franklin:
“Beer is the decisive proof that God loves us and wants us to be happy.”
Heb je vragen? Of wil je dat lekkere lokale biertje dat je op je laatste vakantie hebt ontdekt met ons delen? Schrijf ons! Laat een reactie achter onder dit bericht. Of discussieer met ons op Facebook.