Het is geen geheim dat melk snel zuur wordt en bederft als je ze niet in de koelkast zet. Er is ook een mythe die zegt dat melk door onweer slecht wordt. Maar wat is de link tussen melk en een onweersbui? We mogen gerust stellen dat er geen rechtstreeks verband is tussen dit grootse en krachtige natuurfenomeen en zure melk. En toch zit de mythe er niet volledig naast …

Melk wordt over het algemeen beschouwd als een voedingsmiddel dat snel bederft. Hoe dat komt? Het hoge eiwit- en watergehalte is nu eenmaal een vruchtbare voedingsbodem voor bacteriën, gisten en schimmels. Bij warmere temperaturen vermenigvuldigen ze zich bijzonder snel. Dat is meteen ook de reden waarom zuivelproducten liefst zonder al te lange onderbrekingen in de koelkast bewaard moeten worden bij temperaturen onder 8 °C en snel geconsumeerd moeten worden. Die regel geldt altijd, of er nu een onweersbui is of niet.

Er is een mythe die zegt dat melk zuur wordt door onweer. Maar wat is de link tussen melk en een onweersbui?

Wrang – geen lachertje

Vandaag wordt onze melk tijdens het productieproces goed beschermd tegen bederf. Hiertoe worden verschillende processen toegepast, zoals pasteurisatie, sterilisatie en verwerking bij ultra hoge temperatuur. Hoe intensiever de blootstelling aan hitte, hoe meer ziektekiemen worden gedood. De houdbaarheid van de producten wordt hierdoor verlengd, maar dat gaat wel ten koste van de vitamines. Verse melk en zogeheten ESL-melk die langer houdbaar is dankzij temperatuurbehandeling en microfiltratie moet in de koelkast bewaard worden zonder al te lange onderbrekingen. Dat is ook het geval voor UHT-melk na opening. ESL is de afkorting voor ‘extended shelf life’, wat zoveel betekent als verlengde houdbaarheid.

Het zijn voornamelijk variëteiten die enkel gepasteuriseerd werden, d.w.z. verse en ESL-melk, die zuur worden. In deze melk zitten onschadelijke, sluimerende melkzuurbacteriën die zich kunnen vermenigvuldigen en lactose kunnen omzetten in melkzuur. Door de productie van melkzuur daalt de pH-waarde van de melk, met een zure, bedorven smaak als resultaat. In het geval van melkzuurbacteriën is dat ongevaarlijk. Als de melk daarentegen al langer geopend is, kunnen andere micro-organismen van buitenaf zich vermenigvuldigd hebben en ook ziekteverwekkend zijn.

Melkzuurbacteriën zijn vooral actief en druk in de weer als de melk warm is. In dat geval kan op korte tijd heel wat melkzuur geproduceerd worden en kunnen we de melk bijna zien ‘verzuren’. Onze voorouders zagen dit voornamelijk gebeuren op zwoele, snikhete zomerdagen. Een koelkast om de melk te beschermen tegen de warmte was er immers nog niet.

Zure melk en storm: twee fenomenen, één oorzaak

Ook onze mythe ontstond in die tijd. Zwoele, hete zomerdagen in combinatie met warme melk? Dat resulteerde gegarandeerd in bedorven melk. Maar waar komt de link met onweer dan vandaan? Warm en vochtig weer zorgt er niet alleen voor dat melk zuur wordt, het is ook typisch voor onweersbuien. Het spektakel aan het hemelruim ontstaat wanneer massa’s vochtige en warme lucht opstijgen door de hevige zonnestralen. De waterdruppeltjes wrijven tegen elkaar aan en creëren een gigantische elektrische lading.

Warme melk op de begane grond, angstaanjagende donderwolken aan de hemel … De enorme lading in de wolken barst los in de vorm van bliksem en donder. Donder is het resultaat van bliksem. Door dit verschroeiend hete ladingsverschil, zet de lucht eromheen uit en vormt zich een klap of een knal. En dat was volgens onze voorouders het werk van een onverklaarbare, immense kracht. Een kracht die vast ook in staat was om melk zuur te maken. Maar zoals we ondertussen weten, hebben zure melk en onweersbuien enkel dezelfde oorzaak en komen ze daarom alleen timingsgewijs samen voor.

Er is ook een theorie die zegt dat elektromagnetische impulsen van het onweer verantwoordelijk zijn voor het bederven van de melk en daarmee een rechtstreeks verband legt tussen de twee. Een dergelijke veronderstelling zou de mythe uiteraard bevestigen. Wetenschappelijk bewijs is er echter niet. Momenteel kunnen we dus niet uitgaan van een duidelijke link.

 

Lees ook:

Uien snijden – maar dan zonder tranen

 

Vond je dit een interessant artikel? Schrijf ons! Laat een reactie achter onder dit bericht of discussieer met ons op Facebook.