Zoute snacks, lekkere kaas met olijven of gerookte ham op brood; het zoutgehalte in deze lekkernijen speelt een grote rol in onze smaakbeleving. Zout is ook essentieel voor het menselijk lichaam. Maar de hoeveelheid zout die we consumeren stijgt en daar komt steeds meer kritiek op. In dit artikel vertellen we je over de oorsprong van zout, onze zoutinname, zoutrijke voeding en alternatieve kruidenmethoden.
Wat is zout en hoe wordt het gemaakt?
Tafelzout of keukenzout is samengesteld uit natrium en chloride. In het verleden werd zout gebruikt als een waardevol handelsartikel omdat zout vanwege zijn chemische structuur een conserverende invloed op voedsel heeft. Zout bindt water en onttrekt het water uit voedsel. Zo werd zout gebruikt om vis te conserveren tijdens lange boottochten. Zout speelt ook een cruciale rol bij de fermentatie van groenten. In dit proces voorkomt zout dat micro-organismen die het product anders zouden bederven, zich ophopen in het voedsel. Dit stopt de vorming van schimmels en de groei van bacteriën.
Tegenwoordig is de productie van zout meer gestandaardiseerd en zijn China en de VS de twee grootste zoutproducenten ter wereld. Maar waar komt zout vandaan? Zout komt van nature voor in meren, pekelbronnen of de zee. Zout wordt ook gewonnen uit rotsen in bijvoorbeeld zoutmijnen. De beroemde Fleur de Sel wordt handmatig opgeschept uit een bassin met zeewater, waar zich zoutkristallen op het oppervlak hebben gevormd. Normaal tafelzout wordt verwerkt met mechanische mijnbouw. Vaak wordt een antiklontermiddel toegevoegd om te voorkomen dat zoutkristallen klonten vormen in de zoutkelder. In de supermarkt vind je vaak tafelzout dat verrijkt is met jodium en/of fluor. Het doel hiervan is om tekorten aan deze mineralen bij de bevolking te voorkomen.
Welke rol speelt zout in het menselijk lichaam?
Het menselijk lichaam bestaat voor 0.9% uit zout. De mineralen in keukenzout zijn essentieel voor verschillende stofwisselingsprocessen. Als elektrolyten helpen ze de vochtbalans en de PH waarde in balans te houden. Natrium bevordert ook de opname en het transport van voedingsstoffen.
Heb je soms sterke trek in hartig eten? Oorspronkelijk werd aangenomen dat dit de natuurlijke manier van het lichaam was om aan te geven dat het natriumchloride nodig had. Naast persoonlijke behoeften lijken voeding en gewoonte tegenwoordig een grote invloed te hebben op het verlangen naar zout. Een hogere dagelijkse zoutinname kan dus leiden tot een constant verlangen naar meer zout. De aanname is dat het consumeren van zout stemming bevorderende effecten heeft. Maar hoe dit mechanisme precies werkt blijft onduidelijk.
Hoeveel zout mag je eten?
Het menselijk lichaam scheidt van nature 3-20 gram zout per dag af, afhankelijk van de lichamelijke activiteit. Een dagelijkse inname van keukenzout is noodzakelijk om de lichaamsfuncties in stand te houden. De minimale behoefte aan natriumchloride is ongeveer 1,5 gram per dag. Het advies van het Voedingscentrum is een maximale zoutinname van 6 gram per dag voor volwassen.
Te veel zoutinname kan leiden tot een hoge bloeddruk. Een hoge bloeddruk kan weer leiden tot het ontstaan van hart- en vaatziekten. Het effect van te veel zout op de bloeddruk verschilt van persoon tot persoon. Bij mensen die zoutresistent zijn, leidt een verhoogde inname tot weinig of geen verhoging van de bloeddruk. Desondanks moet overmatig gebruik zoveel mogelijk worden vermeden om hoge bloeddruk te voorkomen.
Welke levensmiddelen hebben een hoog zoutgehalte?
Zout komt het meeste voor in bewerkte voedingsmiddelen. Naast kant-en-klaarmaaltijden bevatten gezouten vlees, kazen en gebak ook veel zout. De toevoeging van zout aan kookwater of voedsel vormt een kleiner deel van de totale inname.
Als je wilt weten wat je dagelijks aan zout binnen krijgt, kijk dan eens op het voedingsinformatie-etiket. Dit vertelt hoeveel zout het product bevat. Door etiketten te vergelijken kun je voor minder zoute varianten kiezen. Dat kan soms veel schelen!
Soms staat trouwens alleen de hoeveelheid natrium op het etiket. Gelukkig kun je op basis hiervan de hoeveelheid zout berekenen. De totale hoeveelheid keukenzout in het voedsel bereken je door de natriumwaarde met 2,54 te vermenigvuldigen.
Kruiden als alternatief
Het gebruik van verse kruiden is een smakelijke optie om te minderen met zout. De mogelijkheden zijn eindeloos als het gaat om het toevoegen van kruiden. Jouw maaltijden worden omgetoverd tot culinaire creaties met een breed scala aan smaken. Probeer bijvoorbeeld eens citroentijm of marjolein toe te voegen aan de tomatensaus. Misschien zal deze methode om smaak toe te voegen je aanmoedigen om minder vaak naar het zout te grijpen.
Om kruiden zo lang mogelijk vers te houden, snijd je na aankoop de uiteinden met een mes af en plaats je de bundels in een glas water. Het kruidenboeket bewaar je het beste in je Liebherr koelkast zodat de kruiden lang vers en smaakvol blijven. Kruiden kun je ook gemakkelijk invriezen. Vul hiervoor een ijsblokjeshouder met vers gehakte kruiden. Zo heb je altijd een voorraad kruidenblokjes.
Meer weten over kruiden? In dit bericht lees je nog meer over wat je allemaal met verse kruiden kunt doen.
Heb jij tips om te minderen met zout? Wij zijn benieuwd. Schrijf ons! Laat een reactie achter onder dit bericht. Of discussieer met ons op Facebook.
